Het Parool – Honderdduizenden mensen krijgen volgens de Gezondheidsraad mogelijk lood binnen via het kraanwater. De raad waarschuwt niet alleen voor oude, verboden loden leidingen, maar ook voor schadelijk lood in het water van huizen met spiksplinternieuwe leidingen.
Tussen de honderd- en tweehonderdduizend woningen in Nederland zijn uitgevoerd met schadelijke loden leidingen, zo blijkt uit een nieuw advies van de Gezondheidsraad dat woensdag verschijnt. “Die aantallen zijn niet gering,” benadrukt voorzitter Pim van Gool. “Het lood in het water is niet levensbedreigend, maar we hebben het wel over vervelende gevolgen. Bij jonge kinderen heeft het effect op hun hersenen en bij iedereen op de bloeddruk en de nierfunctie. Dit kan leiden tot hart- en vaatziekten en chronische nierproblemen.”
Lood kan bij jonge kinderen leiden tot een lagere intelligentie, wat twee tot vijf IQ-punten kan schelen. Vooral baby’s zijn extra kwetsbaar omdat hun darmen lood makkelijker opnemen en hun hersenen sterk in ontwikkeling zijn.
Volgens de Gezondheidsraad ‘is dit reden tot alertheid en voorzichtigheid’ en is er ‘actie nodig’. Loden leidingen moeten worden verwijderd. Lukt dit niet, dan kunnen zwangeren voortaan beter bronwater uit flessen drinken, adviseert de raad. Dat geldt ook voor zuigelingen die de fles krijgen en jonge kinderen tot 7 jaar. Van Gool: “Lood komt in mindere mate in de borstvoeding terecht, dus dat is altijd een goed alternatief.” Water uitkoken biedt tegen lood geen soelaas.
Nieuwbouwhuizen
De Gezondheidsraad waarschuwt ook voor huizen met spiksplinternieuwe leidingen. “In nieuwbouwhuizen kunnen concentraties tijdelijk ook te hoog zijn. De koppelstukken van nieuwe leidingen kunnen in het begin ook lood afgeven, waarschijnlijk enkele maanden. In het merendeel van de huizen is dat het geval.”
Volgens de Europese en Nederlandse drinkwaternorm mag er maximaal 10 microgram per liter in het water zitten. In woningen met loden leidingen of in nieuwbouwhuizen of huizen met nieuwe leidingen zijn die concentraties met 35 microgram per liter meer dan drie keer zo hoog. De raad pleit ervoor om de limiet te verlagen naar 5 microgram.
Bij nieuwbouwhuizen is het volgens de Gezondheidsraad ‘een voor de hand liggend advies’ om die leidingen door te spoelen. “Maar we hebben eigenlijk nog weinig gegevens over hoe effectief dat kan zijn,” erkent Van Gool. “In Nederland is er wel wat onderzoek naar gedaan, maar dat is niet op veel waarnemingen gebaseerd.” De raad adviseert om een goed georganiseerde campagne op te zetten om aandacht te vragen voor de risico’s van lood in kraanwater.
Kapot geschrokken
In Amsterdam zijn vorige maand honderden bewoners geschrokken toen een brief van woningcorporatie Ymere op de mat plofte over loden leidingen. Ymere onderzoekt of er in de buurten Tuindorp Nieuwendam en Buiksloot loden leidingen liggen die slecht zichtbaar en lastig te bereiken zijn. Omdat het mogelijk om ‘honderden huizen’ gaat, duurt het vervangen ‘een paar jaar’, zo staat in de brief.
Bewoonster Suzanne de Jager is moeder van twee kinderen van 2 en 4 jaar. Ze is advocaat van beroep en heeft naar eigen zeggen zo’n tweehonderd bewoners verenigd om in actie te komen. “Lood is een zwaar metaal dat giftig is. Je wilt echt niet dat dat uit de kraan komt.”
De Jager deed net als buurtgenoot Maciek Wielgat een thuistest en beide testen sloegen knalrood uit omdat er veel lood in de leidingen zou zitten. “We hebben er echt slapeloze nachten van gehad,” vertelt Wielgat. “Ik voel me ontzettend rot dat ik bijna tien jaar lang mijn dochter heb vergiftigd. Ze is een slimme meid en gelukkig gezond, maar je weet niet wat dat lood voor haar gezondheid betekent. Dat het IQ-punten kan kosten is echt zorgwekkend. Misschien zou ze anders nog slimmer zijn.”